کۆمەڵە نوسراوە و لێکۆڵینەوەکانی فازڵ شەوکتی
محەممەد نیکپەی :
سه شنبه 10 مهر 1403 ساعت 7 بعد از ظهر | بازدید : 15 | نویسنده : محەممەدفازڵ شەوکتی | ( نظرات )

محەممەد نیکپەی :

کاک محەممەد نیکپەی کوڕی حاجی سماعیلی نیکپەی لە دایکبووی ساڵی ١٣٣٣ یەکێکە لە مامۆستا باشەکانی زمان و ئەدەبی فارسی بوو لە شاری سەردەشت هەروەها  یەکێکە لە چالاکییە کۆمەڵایەتییەکانی شاری سەردەشت. ئەو بەڕێزە  ئێستا خانەنشین کراوە و سەرقاڵی نووسین وچالاکیی کۆمەڵایەتییە ، کۆمەڵە نووسراوەێکی هەیە کە لە ماڵپەڕێک بەناوی پاشەرۆک بڵاوی کردۆنەتەوە و بەشێک لە نووسینەکانی لە سەر فەیسبووک هەر بەو ناوە بڵاوکراونەتەوە ! هیوادارم نوسراوەکانی ئەو بەڕێزە (یادێک لە یادنەکراوەکان) لە ژێر ناوی "پاشەڕوک"ی بە شێوەی کتێب چاپ بکرێت  کتێبخانەکانی کوردستان بەتایبەتی کتێبخانەی سەردەشتۆلۆژی بڕازێنێتەوە.


|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0


ناوی هۆزی مەنگوڕ لەچیەوە هاتووە ؟
یک شنبه 8 مهر 1403 ساعت 9 بعد از ظهر | بازدید : 6 | نویسنده : محەممەدفازڵ شەوکتی | ( نظرات )

ناوی هۆزی مەنگوڕ لەچیەوە هاتووە ؟

سەبارەت بە چۆنیەتی پەیدابوون و دەرکەوتنی ناوی مەنگوڕیش چەندین بیر و بۆچوون و لێکدانەوە لەبەردەستدان .لەبارەی ناوی ( مەنگوڕ ) ەوە ، ئەوەیە کە ئەو ناوە بۆ ناوی دەڤەر (ناوچە) کە دەگەڕێتەوە ، و ناوەکە لەناوی جوگرافی ناوچەکەوە وەرگیراوە و دەگەڕێتەوە بۆ‌ سەردەمی ( ماننایی ) کان و لەدوو بڕگەی وەک ( مەنـ + گوڕ ) یان ( مەنـ + گەوەڕ ) پێکهاتووە ، ( مەن )یان ( مانا) بەواتایی ( کیشوەر و وڵاتی مانایی ) و ( گوڕ ) یش بەواتایی ( هێز و دەسەڵات ) دێت بوونی چەندین شوێنەواری کۆنی سەردەمی ( مانایی ) یەکان وەک شوێنەوارەکانی ( فەقرەگا ) لەناوچەی موکریان و ( قەڵاتی شا پۆشتۆ ) لەدەڤەری‌ مەنگوڕایەتی و ناوچەکەدا ئەو ڕاستیە دەسەلمێنن ، کە ناوی هۆزی مەنگوڕ لەناوی ناوچەکەوە بۆتە ناوی هۆزەکە .

بەو پێیەش ناوی ( مەنگوڕ ) بۆ سەردەمی ( ماننایی ) یەکان و ( میدییەکان ) دەگەڕێتەوە و بەواتایی ( کیشوەری بەهێز و دەسەڵات دێت ) بۆیە لەوەوە دەردەکەوێت کە ناوی هۆزی مەنگوڕ لەناوی ناوچەی نیشتەجێی هۆزەکەوە وەرگیرابێت .چونکە وەک ( جەلیل گادانی ) ئاماژەیی بۆ دەکات ، زۆربەی هۆزەکان بەناوی جوگرافیایی ئەو شوێنەوە ناونراون کە تێیدا نیشتەجێ بوون .

لێکدانەوەیەکی تر ئەوەیە کە لەنێو هەندێک ئەندامانی هۆزی مەنگوڕدا هەیە کەئەو بۆچوونە زیاتر لەشێوەی ئەفسانەدا دەردەکەوێت و ناوەکە بۆ یەکێک لەئەندامانی هۆزەکە دەگەڕێتەوە ، کەیەکێک لەئەندامانی هۆزی مەنگوڕ لەدانیشتنێکدا لەگەڵ یەکێک لە شا ی وڵاتی ئێرانی کۆن کە بۆ بەشێک لەهۆزە و قەومەکانی ئێران ڕێکیخستوە ، بەشداری دەکات شا ی ئەوکاتە بەتوڕەیی لێی دەپرسێت ( اسم شما چیست ) واتا ( ناوی تۆ چییە ؟ ) ، ئەویش زۆر بوێر و ئازایانە وەڵامی دەداتەوە و دەڵێت ( من گوردم ) واتا ( من پاڵەوانم ) پاشان لەکاتی گفتوگۆکەیاندا چەند جارێک شا ڕوودەکاتە ئەو ئەندامەی هۆزی مەنگوڕ و پێی دەڵێت ( من گورد راه شما چیست ؟ ) واتا ( من گورد بۆچوونی تۆ چییە ؟ ) لێرەوە هۆزی مەنگوڕ لەناو هۆزەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان و ئێراندا بە هۆزی ( من گورد ) ناسراوە واتا ( هۆزی پاڵەوان ) ، بەتێپەڕبوونی کات ناوی ( من گورد ) بۆتە ( مەنگوڕ ) ، ئەوە لەکاتێکدا ئەو بۆچوونە خۆجێی و ناوچەییە وە لاوازە پشتاوپشت لەناو بەشێک لەئەندامانی هۆزەکەدا هاتووە ، نەدەزانرێت لەسەردەمی دەسەڵاتی کێدا ڕوویداوە ، نە لەسەرچاوە و بەڵگەنامە ئێرانیەکاندا پشتڕاستکەوەتەوە ، هەر بۆیەش ئەو بۆچوونە زیاتر لەشێوەی ئەفسانە و سەربووردەی مێژوویی ناو هۆزەکەدا خۆی دەبینێتەوە .

ناوی مەنگوڕ لەلایەن ڕۆژهەڵاتناس و بەڵگەنامەی وڵاتانی دەوروبەر بە دوو شێوەی جیاواز تۆمار کراوە ڕۆژهەڵاتناسی ئینگلیزی ( کلۆدیوس جیمس ڕیچ ) مستەر ڕیچ لەسەرەتاکانی سەدەی نۆزدەهەم لەساڵی ( ۱٨۲۱ ) ی زایینی لەگەشتەکەییدا بەناوچەکانی کوردستان ناوی ( مەنگوڕ ) ی بە ( مەنزوور ) تۆمارکردووە . لەکاتێکدا ( خوڕشید پاشا ) لەیاداشتەکانیدا بەناوی ( سیاحتنامە حدود ) دا ، لەناوەڕاستی سەدەی نۆزدەهەم ناوەکەی بەشێوەی ( مەنگوڕ ) تۆمارکردووە . هاوکات لەساڵی ( ۱۹۱۹ ) ی زایینیدا لەیەکێک لەڕاپۆرتەکانی حاکمی سیاسی بەریتانیادا لە عێراق کە ‌بۆ وڵاتەکەی ناردوویەتی ناوی ( مەنگوڕ ) ی بەشێوەی  بەشێوەی ( مەنزوور ) هێناوە . هەروەها ( مارک سایکس ) ی سیاسەتمەداری بەریتانی لەسەرەتای سەدەی بیستەم ناوەکەی هەر بەشێوەی ( مەنگوڕ ) بەکارهێناوە ، بەشێوەیەگی گشتی گەیشتن بەبۆچوونێکی دروست لەنێو ئەو بۆچونانە ڕەنگە تاڕادەیەکی زۆر قورس بێت  چونکە وەک ( نەوشیروان مستەفا ئەمین ) دەڵێت ئەم ناوانە هەرچەند لێکدانەوەی بۆ بکرێت هێشتا ناگەیە مەبەستێکی . سەلمێنراو ..."بەهۆی ون بوونی بنەچە زمانەوانیەکەیەوە

هەروەها بۆ یەکلاییکردنەوەی وەها کێشەیەک ، پێویستەخوێندنەوەی واتا و مانای ناوی ( مەنگوڕ ) لەڕێگەی ئیتیمۆلۆژی و زانستی خوێندنەوەی زمانەکان و ناسینی ڕیشەی ناوەکان و ئاشنابوون بە مێژووی ناوچەکە و ناسینی زمانەکانی هاوسێوە بێت . بۆیە یەکلاییکردنەوەی یەکێک لەو بۆچونانە پێویستە بەڵگەی شوێنەواری و مێژووی هەبێت ، ئەمە لەکاتێکدا بەشێک لەو بۆچونانەی سەرەوە پاڵپشتی شوێنەواری و مێژووییان نییە و زیاتر لەشێوەی‌ گریمانەدا خۆیان دەنوێنن .


|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0


ایل منگور در سردشت:
یک شنبه 8 مهر 1403 ساعت 7 بعد از ظهر | بازدید : 8 | نویسنده : محەممەدفازڵ شەوکتی | ( نظرات )

 

ایل منگور در سردشت:

از بادین تا میرآباد منطقه تحت نفوذ منگورهای سردشت اطلاق میشود .اما در اساس مرکزیت ایل منگور در این منطقه روستاهای:چکو،شیوه میر،سوستان، نیوژ،سیپکان، آلاوان، نیوژ بوده است. یعنی ساکنان سایر روستاهائیکه در ذیل ذکر میشود ترکیبی از ایلات متفات هستند اما زیر نظر منطقه منگورها بوده و به ساکنان این آبادیها و خاکشان منطقه منگورها اطلاق شده است.

روستاهای ایل منگور که از در حال حاضر لحاظ اداری جزو دهستان وزنه از توابع شهر میرآباد به شمار میروند شامل 23 روستا و شهر میرآباد است. این روستاها عبارتند از:

1- شهرمیرآباد 2- ودشت زنه *، 3- آلواتان(خانواده اجاق کاک خضر و آغای بایزیذ پدر سلیم اغای اجاق و پسرش سلیم اقا اجاق)، 4- آلی مران، 5- آلاوان ، 6- بیلوکه، 7- چکو، 8- دولتو مامشان (کلا ساکنانش مامش هستند)، 9- داربران، 10- سیپکان، 11- سوستانی پائین. ، 12- سرمرگان(برایم اغای کاک حسن از مامشهای دولتوه) ، 13- شیوه میر، 14- شیواشان(گورک نعلین)، 15- قلاتاسیان(گورک نعلین)، 16- کاولانه( کاک سلیمان کاولانه پسر کاک پیروت کاک عزیز عموزاده سلیم اغا)، 17- گوره مر (پدر ملا خلیل خلیل ملا عبدالله گوره مر انجا را اباد کرده است )در حال حاضر خالی از سکنه است  -قبرستان گوره مر در این منطقه قرار گرفته است)٭، 18- گویزیله، 19- گوره شیر، 20- موسالان(گورک نعین)، 21- نیوژ، 22- خدرآباد(خدراوه)- روستا نیست مابین روستاهای ..... و .....قرار گرفته است، 23-علی آباد(گورک نعلین - در حال حاضر خالی از سکنه است  ،24- کنه مشکه وزنه (در حال حاضر خالی از سکنه است  ) آغای سلیم آغای فرزند سلیم اغا اجاق در این روستا زندگی میکردند.

میراباد و سایر روستاهای ذکر شده اکثر ساکنانش غیر منگور هستند ولی جزو منطقه منگورها بحساب میآیند.بعنوان مثال ساکنان روستاهای چکو ،سیپکان،شیوه میر از طایفه زین که طایفه آقاها میباشد هستند  بزرگان این روستاها در چکو کاک حسین چکو(حسین پیروتی) و بزرگان روستای سیپکان و شیوه میر :کاک حسین کاک علی(حسین حسینی)و ساکنان عادی اکثراً:از طوایف گورگه دیی،باب رسوو،آلی سیمانه ،کلهر،سویسنی،آلی سیمانه، گورک و... هستند.

محوریت دیگر منگورهای این منطقه سه روستای آلواتان،کاولانه،آلی مران است که  در روستای آلواتان (خانواده اجاق کاک خضر و آغای بایزیذ پدر سلیم اغای اجاق) وپسرش سلیم اغای اجاق وفرزندان سلیم اغا اجاق :  حاجی عبدالله اجاق،علی خان اجاق،کاک حمزه اجاق،کاک ناصر اجاق،کاک احمد اجاق،کاک مامند اجاق  ساکگن بودند . البته در حال حاضر هرکدام در جائی دیگر پراکنده شده اند .

در روستای کاولانه کاک سلیمان کاولانه(اجاق)عموزاده سلیم اقا اجاق سکونت داشتند . ولی عامه  ساکنان این روستاها(الواتان و کاولانه)  از تیره :سویسنی،باب رسو،گورگه دیی،مامش،و کلهر  که  در اصطلاح کرمانج گفته میشود هستند.

امادر خصوص شهر میرآباد و طوایف ساکن ان میراباد که در عرف منطقه به میراباد ملا خلیل مشهور است . پدر ملا خلیل گوره مر از طایفه جماله  که در اصل ملا زاده بوده اند از کردستان کرمین(جنوب کردستان)به منطقه گوره مر (اطراف میرآباد گوچ کرده و انجا را آباد میکنند بعدها فرزند عبدالله ملاخلیل مشهور از گوره مر به میرآباد میآید و میرآباد را آباد میکند . و به دلیل علم و توانمندی بعنوان مرجعیت ایلات منگور  شناخته میشود.از آن پس که ملا خلیل در میراباد ساکن میشود. میراباد به مرکزیت عشایر منگور تبدیل میشود.کاک عبدالله دو فرزند داشته ملا خلیل و حاجی رسول برادر کوچک ملا خلیل  ، ملا خلیل مرید خانقای برهان بوده و مرتب با آن خانقا در پیوند بوده است.فرزندان حاج رسول:عبدالله آغا،ایلخانی،حمدآغا،حسن آغا،کاک الله آغا، مام رسول)

محمدفاضل شوکتی-مهرماه سال 1403-مهاباد

 


|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0


پیرانشهرنامه
یک شنبه 8 مهر 1403 ساعت 5 بعد از ظهر | بازدید : 13 | نویسنده : محەممەدفازڵ شەوکتی | ( نظرات )

پیرانشهرنامه دانشنامه تاریخ و جغرافیا و فرهنگ پیرانشهر است که انشالله در آینده این مطالب بصورت مکتوب و به نام "پیرانشهرنامه" منتشر خواهدشد.نویسنده مدت بیست سال ازعمر خود را درپیرانشهر خدمت نموده است و آرزو دارد در آینده کتابی تحت عنوان پیرانشهری که من شناختم یا :پیرانشهرنامه منتشر نماید.در همین راستا از سال 1392 مشغول جمع آوری و تدوین و تحقیق در خصوص شهر پیرانشهر است.البته یادآور میشود بیشتر مطالب بدلیل سرقت مطالب بصورت خلاصه و یا تکه تکه یا رمز گذاری بارگذاری میشود .


|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0


محمدفاضل شوکتی
یک شنبه 1 مهر 1403 ساعت 7 بعد از ظهر | بازدید : 12 | نویسنده : محەممەدفازڵ شەوکتی | ( نظرات )

نقاشی سیاه قلم، هنری ظریف و دیرینه است که با استفاده از قلم مو و مرکب سیاه، جزئیات و ظرافتهای یک سوژه را به زیبایی به تصویر میکشد. یکی از کاربردهای جذاب نقاشی سیاه قلم، خلق پرتره از روی عکس است. در این روش، هنرمند با دقت و ظرافت به جزئیات عکس توجه میکند و با استفاده از قلم ، تصویری دقیق و ماندگار از چهره فرد مورد نظر را خلق میکند.این ایده نه تنها نشانه از ابتکار و دقت هنرمند است، بلکه یک هدیه شخصی ارزشمند و زیبا برای مخاطب خود خواهد بود.

برداشت این هنرمند بزگوار که از نزدیک ایشان را ندیده ام اما ایشان با پدر ابوبکر شوکتی و عمویم امیر شوکتی و پدربزرگم حاج خلیفه احمد شوکتی رابطه دوستی داشته است و به نسبت ایشان  ارادت خاصی داشته است و به پاس صمیمیت با این بزگوران از پاریس چهره مرا اینگونه ترسیم کرده است.بنابراین ،این عکس برای من پر خاطره و بسیار با ارزش است چون اولاً توسط هنرمند معاصر کرد ناصر قاضی زاده ساکن پاریس رسم شده است دوماً زحمت آوردن آنرا  نویسنده مهابادی آقای سلیمان سیدی کشیده است  ص به رسم یادگار برای بنده هدیه شده است.بسیار ممنونم آقای قاضی زاده !

ناصر قاضیزاده، متولد ۱۳۲۴ در شهر سقز و بزرگ شده سردشت کردستان ایران است و در سال ۱۳۵۰، از «دانشکدهی هنرهای زیبا» دانشگاه تهران فارغالتحصیل شده است. او به مضامین سیاسی و اجتماعی ، به ویژه در دوران نخست کاریاش گرایش دارد و تا امروز هم در کنار نقاشیهای فیگوراتیو مدرن، به آن مضامین، وفادار مانده است.از این هنرمند بزگوار به عنوان هنرمند معاصر نابرده میشود.

|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0


منوی کاربری


عضو شوید


نام کاربری
رمز عبور

:: فراموشی رمز عبور؟

عضویت سریع

نام کاربری
رمز عبور
تکرار رمز
ایمیل
کد تصویری
خبرنامه
براي اطلاع از آپيدت شدن وبلاگ در خبرنامه وبلاگ عضو شويد تا جديدترين مطالب به ايميل شما ارسال شود



دیگر موارد

آمار وب سایت:  

بازدید امروز : 49
بازدید دیروز : 1
بازدید هفته : 63
بازدید ماه : 83
بازدید کل : 58288
تعداد مطالب : 28
تعداد نظرات : 0
تعداد آنلاین : 1



چت باکس

نام :
وب :
پیام :
2+2=:
(Refresh)
تبادل لینک هوشمند

تبادل لینک هوشمند

برای تبادل لینک ابتدا ما را با عنوان مشاورین هویت و آدرس zmz.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.






آمار وب سایت

آمار مطالب

:: کل مطالب : 28
:: کل نظرات : 0

آمار کاربران

:: افراد آنلاین : 1
:: تعداد اعضا : 0

کاربران آنلاین


آمار بازدید

:: بازدید امروز : 49
:: باردید دیروز : 1
:: بازدید هفته : 63
:: بازدید ماه : 83
:: بازدید سال : 1722
:: بازدید کلی : 58288